Rozprawka to forma wypowiedzi pisemnej, w której udowadnia się swoje racje. Można powiedzieć – samo życie! Przecież każdy z nas robi to niemal codziennie. Ciągle coś komuś musimy tłumaczyć, udowadniać, argumentować. Wielu uczniów w szkole podstawowej i średniej nie znosi tej formy pisarskiej, nie lubią lekcji na których nauczyciele wbijają im do głowy jak pisać rozprawkę. Tymczasem okazuje się, że jest to umiejętność przydatna nie tylko w szkole na lekcjach czy na egzaminie z języka polskiego. Głoszenie swoich poglądów, artykułowanie swojego zdania na dany temat, udowadnianie racji, czyli argumentowanie to niezwykle ważna umiejętność czy wręcz kompetencja, która przydaje się w wielu sytuacjach zawodowych lub w życiu codziennym.
Rozprawka podzielona jest na trzy części. W pierwszej z nich stawiamy tezę w formie twierdzenia, które będziemy udowadniać. Można sformułowanie tezy poprzedzić hipotezą, czyli postawieniem pytań i opisem wątpliwość, do których postawiona dalej teza będzie się odnosić. Określenie naszego stosunku do zadanego problemu musimy poprzeć dowodami, czyli argumentami. Te umieszcza się w części drugiej, czyli w rozwinięciu. Argumenty muszą być mocne, prawdziwe. Jeśli chcemy udowodnić coś na zasadzie „tak bo tak, nie bo nie”, to w szkole za to będzie jedynka, a w życiu nie przebijemy się ze swoimi twierdzeniami i nie udowodnimy racji. W pracy pisemnej na lekcjach polskiego najczęściej argumentów szuka się w treści lektur szkolnych lub w literaturze w ogóle, filmie, w wydarzeniach historycznych, albo w przykładach zaczerpniętych ze współczesności. Dobierając argumenty cały czas trzeba mieć w centrum postawioną wcześniej tezę. Rozprawka to wypowiedź bardzo konkretna, merytoryczna, rzeczowa, więc lanie wody czy stosowanie dygresji mocno odbiegających od tematu i nic nie wnoszących do potwierdzenia tezy nie powinno mieć miejsca. Ilość argumentów zazwyczaj nie jest określana – ma być ich tyle, aby solidnie udowodnić swoje racje. Nie powinno ich być mniej niż dwa. W szkole, a szczególnie na egzaminach często określone jest w poleceniu ile argumentów trzeba podać, albo ile miejsca (linijek tekstu) ma zająć praca.
Zakończenie rozprawki, czyli podsumowanie to krótkie odwołanie się do wprowadzenia i dwa – trzy zdania zamykające dyskusję.