Zabytki architektury i sztuki to artefakty, które definiują ludzkie kultury na wielu płaszczyznach. Nic więc dziwnego, że dokładamy wszelkich starań, by przetrwały w jak najmniej zmienionej formie, by nieść informacje o przeszłości następnym pokoleniom. Dlatego funkcja, jaką pełnią konserwatorzy zabytków, jest tak ważna.
Z jakich umiejętności korzysta konserwator?
Konserwacja zabytków to dziedzina wiedzy umiejscowiona gdzieś pomiędzy historią sztuki, muzealnictwem i archeologią. Adepci konserwacji zabytków powinni też być biegli w architekturze, nieodzowne jest też wykształcenie w zakresie sztuk plastycznych. Część z konserwatorów zajmuje się istotną pracą, jaką jest konserwacja dzieł sztuki.
Zabytki, jakie podlegają ich opiece, prezentują bardzo szerokie spektrum – od stanowisk archeologicznych, przez stare parki, po całe zespoły urbanistyczne. W pracy konserwatorów istnieje wiele bardzo szczegółowych specjalizacji. Nawet konserwacja dzieł sztuki jako takich nie jest jednolitą dziedziną – innych umiejętności wymaga restaurowanie płócien olejnych, inne są potrzebne przy odnawianiu marmurowych rzeźb, z jeszcze innych korzystają konserwatorzy dbający o polichromie.
Rola konserwatorów sztuki w ochronie kultury
To właśnie konserwacji dzieł sztuki możemy zawdzięczać przetrwanie cudów wiszących na ścianie każdego z muzeów. To żmudna, wymagająca praca, która niekiedy wydaje się nie mieć końca. Konserwator styka się na co dzień z szeregiem niebezpiecznych dla zdrowia substancji, przed którymi musi nauczyć się zabezpieczać.
Konserwacja dzieł sztuki wymaga uważności i skupienia – jeden nieostrożny ruch nie tylko może popsuć efekty wielotygodniowych starań, ale też zniszczyć bezpowrotnie przedmiot, który dla kultury jest bezcenny. Przy tym wszystkim niewiele osób zastanawia się, zwiedzając wystawę renesansowego malarstwa, kto stoi za obecnym wyglądem podziwianych dzieł. Tymczasem bez ogromnego wysiłku konserwatorów wyglądałyby one nieporównanie gorzej – o ile by przetrwały.
Konserwatorzy architektury – na straży pięknych miast
Gdyby nie oni, przestrzenią miejską niepodzielnie rządziłby zysk, a klasycznych kamienic nie byłoby widać zza architektonicznych koszmarów współczesności. Konserwatorzy zabytków wydają opinie odnośnie planowanych inwestycji, które mogłyby negatywnie wpłynąć na zabytki architektury znajdujące się w pobliżu.
Kolejnym ich zadaniem jest minimalizowanie szkód, jakie powstają w wyniku wpływu szkodliwych czynników środowiskowych. Przykładem może być wdrażanie stosowania różnego rodzaju zabezpieczeń, które chronią ściany zabytkowych budynków przed degradującymi substancjami. Oprócz tego konserwatorzy zajmują się rekonstrukcją i różnego rodzaju pracami naprawczymi, usuwającymi uszkodzenia, których powstania nie dało się uniknąć.
Artykuł powstał we współpracy ze specjalistami z Polskimi Pracowniami Konserwacji Zabytków
